"Wykluczenie społeczne": popularne pojęcie we współczesnej kryminologii. Wykluczenie społeczne i przestępczość w Europie Środkowej i Wschodniej
DOI:
https://doi.org/10.7420/AK2005-2006ASłowa kluczowe:
wykluczenie społeczne, przestępczość, Unia Europejska, Europa Środkowa, Europa Wschodnia, social exclusion, crime, Central Europe, Eastern Europe, European UnionAbstrakt
The paper deals with two issues. One is the content of the concept of ‘social exclusion', including the components of the concept, the most important measures of the European Union to combat social exclusion as a social phenomenon, certain conclusions in the professional literature as to the relation between social exclusion and crime, as well as the significance of this concept and its relevant research in the development of criminorogical thinking. The second topic of the paper is the relation between social exclusion and crime in the former socialist countries, particularly in the countries that joined the European Union on 1 May 2004. The author evaluates the significance of 'social exclusion’ as a concept and of the related research for the development of criminology thinking, concluding that there are three prevailing criminology perspectives: a. the social perspective, b. the individual perspective and c. the situational perspective.
In his attempt to answer the question of whether the former socialist countries of Central and Eastern Europe were inclusive or exclusive societies, the author finds that the features of exclusive and inclusive societies coexist in the societies of late modernity, including the countries of the CEE region. However, of importance here are the proportions and the main tendencies. In this respect, the paper can be read to say that the features of an exclusive society are present in the countries of the region to an extent giving rise to serious concern. In addition, the fear is that certain global and regional processes and challenges will further strengthen these qualities.
At the global level, the neo-liberal economic policy and the presence of interntional terrorism together with the responses to be given can have particurarly adverse effects on the character of the society. At the European Union level, the great challenge is to reduce the economic and social differences between the member states. If the EU does not succeed in meeting this objective fairly soon, it risks having a new periphery of the East and Central European States. Therefore, criminology must give priority attention in this social-cultural situation to social justice and to the investigation of phenomena such as social exclusion hindering its prevalence.
Bibliografia
Atkinson A.B., Cantillon B., Marlier E., Nolan B., Social Indicators. The EU and Social Inclusion, Oxford University Press, Oxford 2002.
Atkinson A.B., Social exclusion, poverty and unemployment [w:] A.B. Atkinson, J. Hills (red.), Exclusion, Employment and opportunity, School of Economics, London 1998.
Boers K., Crime, fear of crime and the operation of crime control in the light of victim surveys and other empirical studies”, praca przedstawiona na 22. Konferencji Badań Kryminologicznych Rady Europy, Strasburg, 24-26 listopada 2003 r., rękopis.
Bradley T., Social exclusion [w:] E. McLaughlin, J. Muncie (red.), The Sage Dictionary of Criminology, SAGE, London 2001.
Ferge Zs, Social structure and inequalities in the old state-socialism and in the new capitalism (publikacja w jęz. węgierskim), „Sociológiai Szemle” 2002, nr 4.
Ferge Zs, The polarize society (publikacja w jęz. węgierskim), „Belügyi Szemle” 2000, nr 6.
Ferge Zs., Poverty and crime. Is there a desintegrative or decivilizative danger? (publikacja w jęz. węgierskim) , „Belügyi Szemle” 1999, nr 2.
Gábor A., Szívós P., Poverty in Hungary is at hand of the European Union accession (publikacja w jęz. węgierskim) [w:] T. Kolosi, I.Gy. Tóth, Gy. Vukovich (red.), Social Report - 2004, TÁRKI, Budapest 2004.
Gilinszkij J., Crime tendencies in Russia (publikacja w jęz. węgierskim), „Belügyi Szemle” 2002.
Gönczöl K., Criminal policy as a part of politics (publikacja w jęz. węgierskim), „Jogtudományi Közlöny” 2002, nr 5.
Gönczöl K., Evil poor people (publikacja w jęz. węgierskim), KJK, Budapest 1991.
Gönczöl K., Social reproduction of crime in Hungary during the nineties (publikacja w jęz. węgierskim) [w:] K. Gönczöl, L. Korinek, M. Lévay (red.), Knowledge of Criminology, Crime and Crime Control (publikacja w jęz. węgierskim), Corvina, Budapest 1996.
Havasi É., Poverty and social exclusion in the present-day Hungary (publikacja w jęz. węgierskim), „Sociológiai Szemle” 2002, nr 4.
Janky B., Income figures of Roma families (publikacja w jęz. węgierskim) [w:] T. Kolosi, I.Gy. Tóth, Gy. Vukovich (red.), Social Report - 2004 (publikacja w jęz. węgierskim), TÁRKI, Budapest 2004.
Jung H., Government organisations and the influence on public perception of crime and its control, praca przedstawiona na 22. Konferencji Badań Kryminologicznych Rady Europy, Strasburg, 24-26 listopada 2003 r., rękopis.
Kerezsi K., Human safety in Central-Eastern Europe, „Annales Universitatis Scientiarum Budapestinensis De Rolande Eötvös Nominate. Sectio luridica” 2004, t. XLV.
Kertész I., Stauber J., Hungary is on the crime map of Europe (publikacja w jęz. węgierskim), „Magyar Jog” 1996, nr 9.
Krajewski K., Transformation and crime control. Towards exclusive societies Central and Eastern European style? [w:] K. Gönczöl, M. Lévay (red.), New Tendencies in Crime and Criminal Policy in Central and Eastern Europe, Bíbor Publishing House, Miskolc 2004.
Lawrence W.S., The use and usefulness of criminology, 1751-2005. Enlightened justice and its failures, „The Annals of the American Academy” 2005, t. 600, July.
Lelkes O., Being outside, being inside (publikacja w jęz. węgierskim), „Sociológiai Szemle” 2003, nr 4.
Łoś M., Post-communist fear of crime and the commercialization of security, „Theoretical Criminology” 1998, t. 6, nr 2.
Łoś M., 'Virtual' property and post-communist globalization, „Demokratizatsiya” 1998, Winter.
Máté M., Excluded population (publikacja w jęz. węgierskim), „Belügyi Szemle” 2004, nr 2-3.
Parliamentary Resolution on the National Strategy for Social Crime Prevention nr 115/223 (X 28) [Rezolucja parlamentu w sprawie krajowej strategii zapobiegania przestępstwom społecznym].
Report on the social situation and the welfare system in Hungary, 2003, rękopis (w jęz. węgierskim).
Szalai J., Certain issues of social exclusion in Hungary, in the trun of the millennium (publikacja w jęz. węgierskim), „Sociológiai Szemle” 2002, nr 4.
Tóth I.Gy., Decomposition of income and inequalities in 2000-2003 (publikacja w jęz. węgierskim) [w:] T. Kolosi, I.Gy. Tóth, Gy. Vukovich (red.). Social Report - 2004 (publikacja w jęz. węgierskim), TÁRKI, Budapest 2004.
Young J., Crime and social exclusion [w:] M. Maguire, R. Morgan, R. Reiner (red.), The Oxford Handbook of Criminology, Oxford University Press, Oxford 2002.
Young J., The Exclusive Society, SAGE, London 1999.
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Art. 11 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1231.) przyznaje autorskie prawa majątkowe do utworu zbiorowego (w tym publikacji periodycznej) wydawcy, zaś do poszczególnych części mających samodzielne znaczenie - ich twórcom. Pomimo, że przeważnie na treść utworów zbiorowych składają się utwory wielu autorów, to inicjatorem ich powstanie jest wydawca, któremu ustawa przyznała autorskie prawa majątkowe do całości takiego utworu jako takiego, czyli prawo do decydowania o sposobach eksploatacji i otrzymywania wynagrodzenia. Do poszczególnych części utworu zbiorowego, poszczególnych utworów, prawo przysługuje ich twórcom, chyba że przeniosą je na wydawcę.
Na platformie udostępniane są poszczególne artykuły wraz z zestawem metadanych tylko jeżeli autorzy wyrazili zgodę na wykorzystanie utworu (publikacji naukowej) na tym polu eksploatacji. Dostrzegając korzyści społeczne, jakie daje otwarty bezpłatny dostęp do publikacji prawniczych, Instytut Nauk Prawnych PAN jako Wydawca czasopisma, korzystając z legitymacji ustawowej, zadecydował o opublikowaniu całych woluminów periodyku.
Autorzy artykułów opublikowanych w czasopiśmie, zainteresowani udostępnieniem publikacji w sposób otwarty, proszeni są o kontakt z Wydawcą w sprawie zawarcia umowy licencyjnej.
