Crime and criminality in the Republic of North Macedonia. A general overview of the period 1991–2018
Przestępczość w Republice Macedonii Północnej w latach 1991–2018
DOI:
https://doi.org/10.7420/AK2020HSłowa kluczowe:
crime, criminality, Republic of North Macedonia, statistics, przestępstwo, przestępczość, Republika Macedonii Północnej, statystykiAbstrakt
Yugoslavia’s disintegration in the 1990s resulted in the differentiation of five different countries, meaning the building of five different criminal legal systems with many similarities at that time, but also with differences in the years to come. The Republic of North Macedonia brought its first Criminal Code in 1996, decriminalising some of the previous crimes connected to socialist system norms, and criminalising activities characteristic of capitalist social systems. From its basic draft, the Criminal Code had been changed twenty-eight times by 2018 in accordance with crime changes and flows, and societal changes. Using crime statistics published by the Republic of North Macedonia’s State Statistical Office in an annual publication, ‘Perpetrators of Crimes’, this paper’s goal will be to present the trends in crime volume and dynamics, the changes in the breakdown
of crimes as result of decriminalisation and criminalisation, and the possible future challenges and changes, as well as the trends and changes to the state’s criminal policy, the frequent use of imprisonment as a sanction, and the very rare use of alternative measures apart from probation. The authors will use the comparative method, basic statistics, and content analysis in the general overview of crime volume and dynamics, crime structure, and structural changes. Such an analysis can help in tackling the most important chronological points during the period in question and connect them with political, social, security, and economic challenges for the country.
W wyniku rozpadu Jugosławii w latach 90. powstało pięć różnych krajów, co zrodziło potrzebę utworzenia pięciu różnych systemów prawa karnego. W momencie ich tworzenia były one pod wieloma względami podobne, w latach kolejnych zaczęły się jednak coraz bardziej różnić. Pierwszy kodeks karny Republiki Macedonii Północnej z 1996 r. dekryminalizował część dotychczasowych przestępstw związanych z systemem socjalistycznym i kryminalizował działania charakterystyczne dla kapitalistycznych systemów społecznych. Z uwagi na zachodzące zmiany społeczne, w tym zmieniającą się przestępczość, do 2018 r. kodeks ten był zmieniany 28 razy. W niniejszym artykule na podstawie statystyk kryminalnych Republiki Macedonii Północnej (publikowanych przez Państwowy Urząd Statystyczny w corocznej publikacji „Sprawcy Przestępstw”) autorzy starają się pokazać zmieniające się trendy w przestępczości – jej rozmiary i dynamikę, zmiany w strukturze przestępczości w wyniku kryminalizacji oraz dekryminalizacji, a także możliwe przyszłe wyzwania. W artykule scharakteryzowano również politykę kryminalną Republiki Macedonii Północnej – częste stosowanie kary pozbawienia wolności i bardzo rzadkie stosowanie środków alternatywnych, z wyjątkiem probacji. Do zbadania rozmiarów i dynamiki przestępczości, jej struktury oraz zmian w tej strukturze autorzy artykułu
wykorzystali metodę porównawczą, analizę statystyczną i analizę treści. Dzięki temu możliwe było chronologiczne wypunktowanie najważniejszych zmian w badanym okresie na tle politycznym, społecznym i ekonomicznym kraju.
Bibliografia
Arnaudovski L. (2007). Kriminologija [Криминологија / Criminology]. Skopje: 2-ri Avgust.
Bacanovic O. (1997). Policija i žrtvi [Полиција и жртви / Police and Victims]. Skopje: 2ri Avgust Stip.
Bacanovic O. (2015). Viktimologija [Виктимологија / Victimology]. Skopje: Faculty of Security.
Bacik F. (1972). Krivicno pravo – opst del [Кривично право општ дел / Criminal Law: General Part]. Skopje: Univerzitetska pecatnica.
Criminal Code (37/96, 80/99, 4/02, 43/03, 19/04, 81/05, 60/06, 73/06, 07/08, 139/08, 114/09, 51/11, 135/11, 185/11, 142/12, 166/12, 55/13, 82/13, 14/14, 18/14, 27/14, 115/14, 132/14, 160/14, 199/14, 196/15, 226/15, 97/17, 120/18). Official Gazette of Republic of North Macedonia, Skopje.
Criminal Code of SRM (1977). Official Gazette of Socialistic Republic of Macedonia, Skopje.
Kambovski V. (2004). Krivicno pravo – opst del [Кривично право општ дел / Criminal Law: General Part]. Skopje: Kultura.
Kambovski V. (2015). Komentar na Krivicniot Zakonik na Republika Severna Makedonija [Коментар на Кривичниот законик на Република Северна Македонија / Commentary on the Criminal Code of the Republic of North Macedonia]. Skopje: Matica.
Kambovski V. and Krstanoski M. (2010). Krivicno pravo – opst del [Кривично право општ дел / Criminal Law: General Part]. Kicevo, Ohrid: Faculty of Law.
Kokolj M. (1986). Possibilities of New Incriminations in Our Criminal Legislation. Beograd: JRKKP.
Milutinovic M. (1984). Kriminalna politika [Криминална политика / Criminal Policy]. Beograd: Savremena administracija.
Ministry of Justice (2017). Draft Strategy for the Reform of the Judicial Sector for 2017–2022 with Action Plan. Skopje: Ministry of Justice.
Nikolić-Ristanović V. and Konstantinović-Vilić S. (2018). Kriminologija [Кримино-логија / Criminology]. 4th ed. Beograd: Prometej.
Nikolić-Ristanović V., Kostić M., and Konstantinović-Vilić S. (2010). Kriminologija [Криминологија / Criminology]. 3rd ed. Beograd: Prometej.
Stanojoska A. (2011). Fenomenološki karakteristiki na trgoviǰata so luǵe na teritoriǰata na Republika Makedoniǰa, vo periodot 2004–2010 godina [Феноменолошки карактеристики на трговијата со луѓе на територијата на Република Маке-донија, во периодот 2004–2010 година / Phenomenological Characteristics of Trafficking in Human Beings on the Territory of the Republic of Macedonia, in the period 2004 – 2010]. Skopje: Faculty of Security.
Stanojoska A. (2014). Kriminalistički karakteristiki na trgoviǰata so luǵe vo Republika Makedoniǰa, so poseben osvrt na načinot na izvršuvan̂e (modus operandi) [Криминалистички карактеристики на трговијата со луѓе во Република Македонија, со посебен осврт на начинот на извршување (modus operandi) / Criminalistic Characteristics of Trafficking in Human Beings in the Republic of Macedonia, with a Special Focus on Modus Operandi]. Skopje: Faculty of Law.
Stanojoska A. and Aslimoski P. (2019). Kriminologija [Криминологија / Criminology]. Bitola: Faculty of Law – UKLO.
Sulejmanov Z. (2003). Kriminologija [Криминологија / Criminology]. Skopje: Institut za sociološki I političko-pravni istražuvanja.
Sulejmanov Z. (1995). Ubistvata vo Makedonija [Убиства во Македонија / Murders in Macedonia]. Skopje: Studentski zbor.
Sulejmanov Z. (2001). Kriminalna politika [Криминална политика / Criminal Policy]. Skopje: Foundation “Friedrich Ebert” Institute for social, political and legal research.
Tupanceski N. (2015). Criminal Code: Integral Text: Preface, Short Explanations and Register. Skopje: Faculty of Law “Iustinianus Primus”, University “Ss. Cyril and Methodius”.

Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Art. 11 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1231.) przyznaje autorskie prawa majątkowe do utworu zbiorowego (w tym publikacji periodycznej) wydawcy, zaś do poszczególnych części mających samodzielne znaczenie - ich twórcom. Pomimo, że przeważnie na treść utworów zbiorowych składają się utwory wielu autorów, to inicjatorem ich powstanie jest wydawca, któremu ustawa przyznała autorskie prawa majątkowe do całości takiego utworu jako takiego, czyli prawo do decydowania o sposobach eksploatacji i otrzymywania wynagrodzenia. Do poszczególnych części utworu zbiorowego, poszczególnych utworów, prawo przysługuje ich twórcom, chyba że przeniosą je na wydawcę.
Na platformie udostępniane są poszczególne artykuły wraz z zestawem metadanych tylko jeżeli autorzy wyrazili zgodę na wykorzystanie utworu (publikacji naukowej) na tym polu eksploatacji. Dostrzegając korzyści społeczne, jakie daje otwarty bezpłatny dostęp do publikacji prawniczych, Instytut Nauk Prawnych PAN jako Wydawca czasopisma, korzystając z legitymacji ustawowej, zadecydował o opublikowaniu całych woluminów periodyku.
Autorzy artykułów opublikowanych w czasopiśmie, zainteresowani udostępnieniem publikacji w sposób otwarty, proszeni są o kontakt z Wydawcą w sprawie zawarcia umowy licencyjnej.