Atypowe przypadki korupcji w oceNach sądów i prokuratur na przykładzie przestępstw z art. 228 i 229 k.k.
DOI:
https://doi.org/10.7420/AK2013ISłowa kluczowe:
korupcja, polityka karna, reakcja na przestępczość, briberyAbstrakt
The article presents results of file research invovling an analysis of the manner in which court and prosecution applied law in resolving atypical cases of bribery. The subject of the said research were atypical cases of bribery involving crimes under Article 228 and Article 229 of the Penal Code perpetrated by persons performing public functions. The cases discussed followed a number of varied scenarios which, in general, consisted in accepting or granting material or personal benefit or a promise of such in connection with the perpetrator's official capicity. Hence the conduct of the perpetrator did formally fulfil the definition of the crime defined in Articles 228 and 229 Penal Code. However, since some specific circumstances took place, such as a statutory body's decision or penal jurisprudence, the perpetrated act should not render the perpetrator liable to prosecution. It was found that, when classifying atypical acts of corruption, judicial authorities made some effort to employ lenient penal-legal assessment of the perpetrator's conduct, but they often did so with insufficient diligence and by implementing inappropriate provisions of the penal law. The atypical bribery cases included circumstances in which physicians misled their patients by suggesting they should purchase a highend endoprothesis or medicine produced abroad, on an allegedly free market outside the National Health Fund (NFZ) refunding system. The patients they did so, in spite of the fact that such recommendations have no substantiation in the public functions of a medical doctor. Physicians would then claim that they assumed the role of an intermediary between a patient and a foreign dealer or manufacturer. In practice, they used prothesis or medicines refunded by the National Health Fund (NFZ). Unaware of that fact, patients acted in error as to the circumstances, fulfilling the definition of an unlawful act (error facti), and in particular, the patients were not aware that the money they handed over was in fact a bribe granted in connection with official capacity of the physician. In consequence, the criminal procedure in such cases should either be closed by means of discontinuation or refusal to instigate under Article 17 § 1.2 Criminal Procedure Code subject to Article 28 § 1 Penal Code. Prosecution bodies, however, avoided such classification and in cases like that opted for exempting the informer - briber from the penalty (Article 229 § 6 Penal Code), which did not fully reflect the actual legal and formal circumstances of a misinformed patient's conduct. Especially disagreeable was the fact that the solution adopted by prosecution assumed such patients were guilty. It was established that the notion of customary gifts, widely accepted in penal law publications as lawful excuse, is in practice defunct. This does not mean that similar facts were never subject to criminal procedure.
Bibliografia
A. Marek, J. Satko, Okoliczności wyłączające bezprawność czynu. Przegląd problematyki. Orzecznictwo (SN 1918-99). Piśmiennictwo, Zakamycze 2000
A. Marek, S. Waltoś, Podstawy prawa i procesu karnego, Warszawa 1999
M. Surkont, Łapownictwo, Sopot 1999
P. Palka, M. Reut, Korupcja w nowym kodeksie karnym, Zakamycze 1999
W. Wolter, Funkcja błędu w prawie karnym, Warszawa 1965
I. Andrejew, Unormowanie błędu we współczesnym prawie karnym, „Państwo i Prawo” 1979
A. Zoll, w: G. Bogdan, Z. Ćwiąkalski, P. Kardas, J. Majewski, J. Raglewski, M. Szewczyk, W. Wró bel, A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, tom. I: Komentarz do art. 1-116 k.k. Zakamycze 2004
P. Kozłowska-Kalisz, w: M. Budyn-Kulik, P. Kozłowska-Kalisz, M. Kulik, M. Mozgawa (red.), Kodeks karny. Praktyczny komentarz, Zakamycze 2006
A. Wąsek, w: O. Górniok, S. Hoc, M. Kalitowski, S.M. Przyjemski, Z. Sienkiewicz, J. Szumski, L. Tyszkiewicz, A. Wąsek (red.), Kodeks karny. Komentarz, tom I: Art. 1-116, Gdańsk 2005
P. Bachmat, Przedmiot przestępstw sprzedajności i przekupstwa osoby pełniącej funkcję publiczną, „Jurysta” 2005, nr 12, część II
A. Zoll, „Pozaustawowe” okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną w świetle konstytucyjnej zasady podziału władzy, w: W kręgu teorii i praktyki prawa karnego. Księga poświęcona pamięci Profesora Andrzeja Wąska, Lublin 2005
L. Gardocki, Prawo karne, Warszawa 2000
J. Gaj, Łapówki i upominki, „Jurysta” 2000, nr 4
J. Postulski, Typ uprzywilejowany korupcji urzędniczej – wypadek mniejszej wagi, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2010, tom XXIV
M. Budyn-Kulik, w: M. Mozgawa (red.), Kodeks karny. Praktyczny komentarz, Oficyna 2010, LEX 8422
J. Giezek, w: Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, LEX 7653
J. Majewski, w: A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, tom: I. Komentarz do art. 1-116 k.k., Zakamycze 2004
J. Warylewski, Społeczna szkodliwość czynu w nowym kodeksie karnym, „Przegląd Sądowy” 1998
J. Majewski, P. Kardas, O dwóch znaczeniach winy w prawie karnym, „Państwo i Prawo” 1993, nr 10
A. Zoll, Materialne określenia przestępstwa w projekcie kodeksu karnego, w: Problemy kodyfikacji prawa karnego. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Mariana Cieślaka, Kraków 1993
M. Dąbrowska-Kardas, O dwóch znaczeniach pojęcia społecznego niebezpieczeństwa czynu, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 1997
A. Wąsek, w: M. Kalitowski, Z. Sienkiewicz, J. Szumski, L. Tyszkiewicz, A. Wąsek, Kodeks karny. Komentarz, tom II, Gdańsk 1999
P. Bachmat, Drobna korupcja na przykładzie przestępstw z art. 228 § 2 k.k. i art. 229 § 2 k.k. w ujęciu doktryny i ocenach sądów, „Prawo w Działaniu” 2012, nr 11
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Art. 11 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1231.) przyznaje autorskie prawa majątkowe do utworu zbiorowego (w tym publikacji periodycznej) wydawcy, zaś do poszczególnych części mających samodzielne znaczenie - ich twórcom. Pomimo, że przeważnie na treść utworów zbiorowych składają się utwory wielu autorów, to inicjatorem ich powstanie jest wydawca, któremu ustawa przyznała autorskie prawa majątkowe do całości takiego utworu jako takiego, czyli prawo do decydowania o sposobach eksploatacji i otrzymywania wynagrodzenia. Do poszczególnych części utworu zbiorowego, poszczególnych utworów, prawo przysługuje ich twórcom, chyba że przeniosą je na wydawcę.
Na platformie udostępniane są poszczególne artykuły wraz z zestawem metadanych tylko jeżeli autorzy wyrazili zgodę na wykorzystanie utworu (publikacji naukowej) na tym polu eksploatacji. Dostrzegając korzyści społeczne, jakie daje otwarty bezpłatny dostęp do publikacji prawniczych, Instytut Nauk Prawnych PAN jako Wydawca czasopisma, korzystając z legitymacji ustawowej, zadecydował o opublikowaniu całych woluminów periodyku.
Autorzy artykułów opublikowanych w czasopiśmie, zainteresowani udostępnieniem publikacji w sposób otwarty, proszeni są o kontakt z Wydawcą w sprawie zawarcia umowy licencyjnej.